Kiedy kupić dziecku pierwszy telefon?

Dzieci mają dziś kontakt z technologią wcześniej niż kiedykolwiek. Coraz częściej widzimy trzylatków z własnymi smartfonami, a przedszkolaki potrafią obsługiwać tablety lepiej niż ich dziadkowie. Ma to swoje plusy, ale niesie też pewne zagrożenia. Kiedy kupić dziecku pierwszy telefon, by wspierać jego rozwój, ale nie narażać jednocześnie na cyfrowe zagrożenia?

W placówkach przedszkolnych prowadzi się regularnie zajęcia na temat bezpieczeństwa w sieci i nie da się ukryć, że są one bardzo potrzebne. Zetknięcie dziecka z technologią następuje obecnie bardzo wcześnie, w związku z czym już w grupach 3-latków da się zaobserwować pierwszych posiadaczy telefonów. W wieku 4 lub 5 lat coraz więcej dzieci czuje potrzebę, by pochwalić się swoim smartfonem przed rówieśnikami. Z czego wynika ten wczesny start w świecie cyfryzacji?

„Zabawka” odwracająca uwagę

Wielu rodziców kupuje pierwszy telefon dla dziecka, bo nie chce oddawać swojego. Bajki czy gry to łatwo dostępna rozrywka i rozpraszacze, którymi można zająć dziecko. Zwłaszcza, kiedy potrzeba trochę spokoju, bo np. jesteśmy w gościach albo w sklepie. Jednak w ojcowie też lubią pograć, a matki przeglądać treści w mediach społecznościowych. W związku z tym każdy, włącznie z dzieckiem, dostaje swój sprzęt. Ceną niestety bywa to, że rodzina zaczyna się od siebie oddalać.

Rywalizacja z rówieśnikami

Czasem trudno powiedzieć, czy dzieci rywalizują ze sobą przy pomocy technologicznych gadżetów, czy robią to rodzice. Biorąc pod uwagę, że to rodzic podejmuje decyzję o zakupie telefonu, można jednak śmiało założyć, że jesteśmy współodpowiedzialni za tworzenie technologicznej presji. Pojawia się w nas obawa, że nasze dziecko poczuje się gorsze, jeśli nie dostanie nowoczesnego smartfona. Może nam się też wydawać, że powinno jak najszybciej zdobyć kompetencje cyfrowe, bo zostanie w tyle. Często okazuje się jednak, że to bardziej nasza projekcja niż faktyczne potrzeby dziecka.

Prezent (ale czy na pewno?)

Wśród rodziców, ale też dziadków, cioć i wujków panuje przekonanie, że telefon to doskonały pomysł na prezent dla dziecka. Wręczają go więc na urodziny, na gwiazdkę albo (co szczególnie popularne) na Komunię. Ta praktyka ma jednak swoje konsekwencje, kiedy próbujemy wprowadzać restrykcje, co do używania telefonu przez dziecko. Budzi się wtedy poczucie niesprawiedliwości, że odbiera mu się coś, co zostało podarowane. O wiele lepiej traktować pierwszy telefon, jako pewien etap zapoznawania dziecka z technologią.

Pedagog, który na co dzień obserwuje rozwój technologiczny maluchów, zapytany, kiedy dzieci dostają pierwszy telefon, odpowie krótko – za wcześnie. Nie należy bronić dostępu do technologii, zwłaszcza że przedszkolaki uczą się jej w błyskawicznym tempie, ale z takim prezentem czasem warto się wstrzymać. Jeśli nie chcemy, by ekran był najważniejszym wspomnieniem z dzieciństwa, nie stwarzajmy warunków, w których 3-letnie dziecko lub młodsze ma go na wyciągnięcie ręki.

W jakim wieku dziecko powinno dostać telefon?

Nowoczesne smartfony są na tyle zaawansowane, że zarówno dzieciom, jak i dorosłym zdarza się zapomnieć, jaka jest ich główna funkcja. To narzędzie, które powinno służyć przede wszystkim do kontaktu. W związku z tym, pierwszy telefon powinien trafić do rąk dziecka, kiedy zajdzie potrzeba, aby się z nim swobodnie kontaktować. Ten moment przypada zwykle, gdy zyskuje ono większą samodzielność.

Należy spojrzeć prawdzie w oczy i przyznać, że nie będziemy dzwonić do przedszkolaka w godzinach naszej pracy. Dobrze wiemy, gdzie jest i skąd odbierzemy go, gdy przyjdzie czas. W wieku 3 lub 5 lat telefon to przede wszystkim dostęp do sieci i elektronicznych rozrywek, którymi dziecko zabawia się, kiedy my sami patrzymy w swoje ekrany tuż obok albo zajmujemy się swoimi sprawami.

Właściwy czas, by dać dziecku telefon to na przykład pierwsza lub druga klasa podstawówki. Wtedy, gdy zyskuje ono więcej niezależności, a kontakt z rodzicem staje się niezbędny, by mogło bezpiecznie i w kontrolowanych warunkach budować samodzielność. Wyjście do sklepu, zabawa z rówieśnikami czy chociażby kilka godzin samotnego oczekiwania na nasz powrót z pracy – to te momenty z życia rodzinnego, gdzie telefon daje spokojną głowę.

Etap wchodzenia w samodzielność to też dobry moment, by dać dziecku lekcję z odpowiedzialności za swoje rzeczy. Niech nauczy się dbać o swój sprzęt, uważa, by go nie zepsuć i pilnuje ładowania baterii. Alternatywnie możemy sprezentować mu smartwatch, który pozwoli zapoznać się z nieco bardziej zaawansowanymi sprzętami. Posiada chociażby funkcję lokalizacji, ważną dla wielu rodziców i może być dobrą rozgrzewką przed otrzymaniem komórki.

Ile dziecko powinno używać telefonu?

Zbyt swobodne podejście do relacji dziecka z technologią może powodować problemy wychowawcze, ale rygorystyczny zakaz też nie jest najlepszym rozwiązaniem. Dziecko tak czy inaczej nie uniknie kontaktu z gadżetami i internetowymi treściami, a ograniczenia wzbudzą w nim niepotrzebną frustrację. Zwłaszcza że zakazany owoc tylko bardziej kusi. Należy więc postawić na zrównoważone podejście.

• Przede wszystkim czas korzystania z telefonu powinniśmy ustalić razem z dzieckiem. Wspólnie uda się znaleźć kompromis, który pozwoli mu cieszyć się ulubioną rozrywką w granicach rozsądku. Trudność polega na tym, że musimy ocenić na ile możemy dziecku pozwolić. Jeśli dobrze obserwujemy jego zachowanie, będziemy wiedzieć, kiedy zaczynają się problemy. Na tej podstawie nałożymy pewne ograniczenia, ale nie przy pomocy definitywnego zakazu. Ponegocjujmy i porozmawiajmy z dzieckiem o tym, skąd potrzeba limitowania czasu przed ekranem.

• Równocześnie powinniśmy uświadomić dziecko w kwestii zagrożeń w sieci. Niech wie, że niebezpiecznie jest podawać swoje dane, a twórcy internetowi to nie jego koledzy, tylko ludzie, którzy na nim zarabiają. Nie wszystkie treści warto oglądać, a naśladowanie niektórych zachowań jest zwyczajnie niemądre.

• Pewna trudność kryje się jednak w tym, jak sami obchodzimy się z naszymi gadżetami. Dzieci nas obserwują i widzą nasze nosy w telefonach. Zapamiętują też doskonale okazje, kiedy wybieraliśmy ekran zamiast wspólnej zabawy. Pamiętajmy zatem, że odpowiedzialność technologiczna musi być praktykowana w całej rodzinie, jeśli chcemy, by młodsze pokolenia korzystały mądrze ze swoich sprzętów.

• Przede wszystkim warto więc telefonu używać zgodnie z przeznaczeniem. Takie urządzenie kupujemy po to, by mieć kontakt z dzieckiem, ale niestety wpadamy w pułapkę licznych funkcji i możliwości technologicznych. Z tego powodu często wręczamy smartfona zamiast porozmawiać z dzieckiem, a dialog o sieciowych zagrożeniach praktycznie nie istnieje.

Technologia powinna wspierać nas w codzienności. Dozujmy ją więc sobie i dziecku w taki sposób, aby nie zastępowała nam życia rodzinnego, tylko pomagała nam się rozwijać i komunikować.