Dziecko ma problem z zasypianiem. Co robić?

Niewyspane dziecko to często także niewyspany rodzic. Trudno jest zmrużyć oko, kiedy pociecha kręci się niespokojnie lub przychodzi do nas i skarży się na problem z zaśnięciem. Nie chodzi tutaj jedynie o niedogodność, ale również o zmartwienia związane z bezsennością w tak młodym wieku. Poniżej garść informacji o tym, co może być przyczyną i jak rodzic może pomóc dziecku w polepszeniu jakości nocnego wypoczynku.

Czemu dziecko ma problemy ze snem?

Istnieje kilka potencjalnych przyczyn problemów z zasypianiem u dziecka i wiele z nich rodzice są w stanie wymienić samodzielnie, znając swoją pociechę i jej nawyki. Inne należy rozpracować wspólnie z pedagogiem, a w trudniejszych przypadkach być może też z lekarzem. Przede wszystkim jednak dziecięca bezsenność może mieć swoje podstawy w takich kwestiach jak:

• Lęki i zmartwienia, które z różnych powodów dotykają dzieci. Dorosłemu mogą wydawać się błahe, jednak dla malucha pozornie mało znaczące rzeczy mogą spędzać sen z powiek.
• Stosowanie leków. Jeśli podajemy dziecku jakieś specyfiki, czasem sprawdzenie efektów niepożądanych w ulotce może rozwiązać zagadkę nieprzespanych nocy.
• Czynniki zewnętrzne również niekiedy mają wpływ na sen dziecka. Hałasy to jeden z możliwych problemów, ale kłopotliwe bywają też zmiany temperatur, z którymi mamy do czynienia w sezonie przejściowym.
• Ciężkostrawne pokarmy zakłócają nocny odpoczynek. Pamiętajmy też, że cukier zawarty w słodyczach najprawdopodobniej rozbudzi dziecko.
• Telewizor, tablet, telefon i wszelkiego rodzaju gadżety, które oferują rodzicom wieczorną chwilę spokoju. Niestety jedna godzina przed ekranem tuż przed pójściem do łóżka, może kosztować malucha kilka godzin snu. To niestety bardzo częsty problem i nie warto go bagatelizować, bo uspokajamy w ten sposób dziecko tylko pozornie. Jedna godzina takiej rozrywki wymaga tak naprawdę dwóch kolejnych godzin wyciszenia, aby osiągnąć stan pozwalający na satysfakcjonujący nocny wypoczynek.

Co zrobić, gdy dziecko ma problemy ze snem?

Dobra wiadomość dla rodziców, którzy myślą, że konieczna będzie wizyta u lekarza, jest taka, że to może wcale nie być konieczne. Bardzo często poprawa jakości snu dziecka leży w mocy jego opiekunów. Tutaj należy mieć podejście indywidualne, bo na każdego malucha sposób może być trochę inny, jednak jest kilka uniwersalnych dobrych praktyk, które warto wypróbować zanim udamy się do specjalisty.

Wieczorna rutyna to bardzo ważny element wprowadzania dziecka w senny nastrój. Znaczenie tutaj mają zarówno same czynności, które przygotowują do spania, jak i ich powtarzalność, która pomoże wyrobić dobre nawyki z tym związane.

• Wprowadźmy zatem takie zwyczaje, jak czytanie bajek, zamiast rozpraszającego oglądania kreskówek.
• Ciepła kąpiel czy wyciszająca muzyka również mogą okazać się pomocne.

Istotne jest tutaj przede wszystkim, aby rodzicowi udało się stworzyć bezpieczne środowisko, w którym dziecko może wyciszyć się przed snem. Jest to szczególnie znaczące, kiedy bezsenność spowodowana jest niepokojem czy nieprzyjemnymi sytuacjami z życia codziennego naszej pociechy.

• Pomoże lampka nocna lub przyjazny półmrok, zależnie od preferencji dziecka.
• Także przedmioty, które budzą pozytywne skojarzenia. Pluszaki czy ulubiony kocyk będą naszymi sprzymierzeńcami.

Duży nacisk należy położyć też na wyeliminowanie świateł ekranów z wieczornej rutyny dziecka. Rodzice robią to zwykle niechętnie i nieraz szukają przyczyny bezsenności gdzie indziej. Wręczenie maluchowi tabletu to często wygodne rozwiązanie, z którego nie chcą rezygnować. Jednak w trosce o zdrowy dziecięcy sen, warto znaleźć spokojniejszą alternatywę. To często przynosi najlepszy skutek.

Co ciekawe, rozwiązaniem może być także aktywność fizyczna. Tutaj jednak należy zaznaczyć, że musi być na nią właściwa pora i nie jest to z pewnością czas tuż przed snem. Mogłoby to bowiem przynieść odwrotny skutek. Jednak zdrowe fizyczne zmęczenie, najlepiej na świeżym powietrzu, jeśli nastąpi w ciągu dnia, poprawi jakość snu w nocy.

Do jakiego lekarza z zaburzeniami snu u dziecka?

Przy zaburzeniach snu u dziecka, wizyta u lekarza nie musi być pierwszym krokiem. Najpierw warto rozpracować problem samodzielnie lub z pomocą pedagoga czy psychologa w przedszkolu lub szkole. Często okazuje się, że wprowadzenie dobrych nawyków wieczornych i usunięcie typowych rozpraszaczy załatwi sprawę. Niekiedy jest to też kwestią przyjmowania leków i problem mija po zaleczeniu infekcji.

Jeśli jednak odstawienie leków oraz wdrożenie dobrych praktyk i konsultacje nie przynoszą efektów, warto zasięgnąć opinii lekarskiej. W pierwszej kolejności należy udać się do pediatry, z którym zwykle odwiedzamy nasze dziecko. Taki lekarz już je zna, co oszczędzi maluchowi stresu i pozwoli łatwiej zdiagnozować problem. Być może otrzymamy wtedy skierowanie do neurologa lub psychiatry dziecięcego i tam będziemy kontynuować leczenie.

Ważne tutaj jest, aby przejść te etapy reagowania na bezsenność dziecka. Niektórzy rodzice od razu chcą umawiać wizytę neurologiczną czy psychiatryczną, co niekiedy niepotrzebnie wyolbrzymia problem. Zaufajmy więc wsparciu pedagogicznemu i pediatrze, bo w razie potrzeby i tak zostaniemy pokierowani tam, gdzie trzeba.

Jak zapobiegać problemom ze snem u dziecka?

Musimy pamiętać, że każde dziecko jest inne i dlatego może nie być jednego skutecznego sposobu, który zagwarantuje przespane noce każdemu maluchowi. Nawet rodzeństwo może mieć w tej kwestii odmienne potrzeby. Miejmy to więc na uwadze, projektując wieczorne rytuały. Jest jednak kilka wskazówek, które powinny w większości wypadków zapewnić dobrą jakość snu.

• Wyeliminowanie drzemki w ciągu dnia. Obserwujmy dziecko, bo być może przespane popołudnie równa się dla niego nieprzespanej nocy. Nie w każdym przypadku tak będzie, jednak coraz więcej rodziców decyduje się na rezygnację z tego rytuału w porozumieniu z placówką przedszkolną.
• Regularność jest ważna. Powtarzalność oraz indywidualne dopasowanie wieczornej rutyny to jedno, ale stała pora to druga istotna kwestia. To pozwoli nauczyć organizm, że nadchodzi pora spania i przestawić się na odpowiedni tryb.
• Należy unikać, na dłuższy czas przed pójściem do łóżka tego, co może wybić dziecko z sennego nastroju. Są to słodycze, aktywność fizyczna, nadmiar hałasów i przede wszystkim błyskających świateł. Ten ostatni punkt dotyczy zarówno zbyt mocnej lampki (ze światła nie musimy całkowicie rezygnować jeśli dziecko lubi), jak i ekranowych błysków. Wieczorową porą, rezygnacja z telefonu, tabletu czy telewizora to dobry pomysł zarówno dla malucha, jak i rodzica.

Pamiętając o tych poradach, o wiele łatwiej zapewnimy dziecku spokojny sen, który sprawi, że na co dzień będzie mieć ono energię do zabawy i nauki. Pozytywnie wpłynie to na jego rozwój i jakość życia.