Jak się mądrze bawić z dzieckiem?

Spontaniczna, przyjemna i dobrowolna – to cechy, które definiują zabawę. Dla malucha jest to przede wszystkim forma komunikacji, a także sposób na poznawanie świata, ogrywająca istotną role w jego rozwoju: fizycznym, poznawczym, emocjonalnym i społecznym. Pamiętajmy zatem, że można ze swoim przedszkolakiem bawić się mądrze. Pozwoli nam to budować pozytywną relację, uczyć go i lepiej rozumieć, jak działa świat. Poniżej kilka znaczących faktów o dziecięcej zabawie, które w tym pomogą.

Etap przedszkolny – kiedy dorosły odgrywa ważną rolę w zabawie?

Tak naprawdę w przedszkolu maluchy zaczynają bawić się wspólnie, a samotne rozrywki zastępują te z rówieśnikami.

• Dorosły może dołączyć, zwłaszcza w ramach zabawy grupowej, która zwykle potrzebuje organizatora na tym etapie. Wspólna realizacja może również stanowić okazję do pokazania maluchom, że nie zawsze się wygrywa, a z porażkami można sobie radzić i właściwie na nie reagować. To zdecydowanie pomoże im później w życiu dorosłym.
• Kolejne rodzaje zabaw to zabawa konstrukcyjna, w której maluch zaczyna budować i tworzyć kompozycje ze znanych sobie przedmiotów. Budowanie rozwija w dziecku wyobraźnie przestrzenną, uczy planowania czynności w myśli i wyobraźni.
• Zabawa tematyczna, w której dziecko widząc, doświadczając i przyglądając się światu (role oraz sytuacje społeczne, dana kultura) dostrzega zależności odgrywając je w zabawie, to dobra okazja dla rodzica, aby dołączyć do swojej pociechy. Bawiąc się wspólnie w ten sposób, można dowiedzieć się, jak dziecko postrzega rzeczywistość i nauczyć je przy tym akceptowanych zachowań oraz przygotować na nowe jeszcze nieznane sytuacje (na przykład u dentysty).
• Muzyka i ruch to także oblicza dziecięcej zabawy, które znaczą ważny etap rozwoju. I tutaj rolą rodzica jest raczej powstrzymać swoją nadmierną ostrożność oraz dać dziecku swobodę. Oczywiście wciąż należy reagować w niebezpiecznych sytuacjach, ale najbardziej przysłużymy się maluchowi, jeśli pozwolimy mu ubrudzić się, wybiegać i powspinać dzięki czemu będzie miało ono świadomość własnego ciała, dobrą koordynację ruchową.
• Zabawy badawcze i eksperymenty dają nam duże pole do popisu, jeśli chcemy uczyć dziecka, spędzając z nim czas. Warto rozbudzić ciekawość malucha, co do różnych dziedzin nauki, serwując mu wiedzę dostosowaną do wieku, ale wciąż nową i ekscytującą. Bywa, że dziecko samo przychodzi do nas i pyta o literki, chce dodawać drobne przedmioty lub chętnie angażuje się w zabawy z poznawaniem kolorów, takie jak liczenie czerwonych samochodów podczas spaceru. Podczas zabaw badawczych dziecko odkrywa związki między przedmiotami i zjawiskami, ustala ich zależności, niejednokrotnie przywołuje znane już obrazy myślowe i stara się przełożyć je na konkretne działania w nowych okolicznościach.

Oprócz tego powinniśmy zachęcać do wykonywania codziennych czynności domowych, które również są rozwijające. Kto by pomyślał, że rozładowanie zmywarki może dawać taką frajdę? A jednak wielu przedszkolaków będzie wniebowziętych!

Pora na zabawę. Wychwytujmy sygnały

Skąd wiedzieć, kiedy powinniśmy bawić się z dzieckiem, a kiedy lepiej dać mu spokój? Ono samo potrafi doskonale sygnalizować nam, że potrzebuje towarzysza zabaw w naszej osobie. Przeważnie dzieje się to w domu, gdyż na zewnątrz pierwszym wyborem zazwyczaj będą rówieśnicy.

Oczywiście dziecko na początku może potrzebować naszego wsparcia w przełamaniu pierwszych kroków w zapoznaniu. W zaciszu domowym za to jest przestrzeń na zacieśnianie rodzinnych więzów.

Ile czasu dziennie bawić się z dzieckiem?

Maluchy mają odmienne potrzeby i ilość czasu, który należałoby im poświęcić, będzie się to różnić. Najważniejsze jednak jest tutaj nasze zaangażowanie w zabawę. Tak naprawdę liczy się, aby być z dzieckiem tu i teraz, a nie jednocześnie czytać maile czy gotować obiad.

Inaczej bardzo szybko zauważy ono brak naszego zainteresowania i zaangażowania. Lepsze więc będzie 15 minut, kiedy jesteśmy dla niego w 100% niż 2 godziny, przerywane innymi czynnościami, które robimy przy okazji.

Dziecko a zabawki

Dla przedszkolaka, któremu w tym okresie wyobraźnia pracuje już intensywnie, zabawką może być wszystko, jest to zabawa symboliczna. Garnek i drewniana łyżka wydające ciekawe dźwięki czy kamień udający monetę to tylko niektóre przykłady. Ścinki i drobne przedmioty, dane dziecku do rąk, zyskają nowe życie dzięki jego inwencji, jeśli tylko pozwolimy mu ją ćwiczyć.

• Na tym etapie, przytłaczanie malucha zbyt dużą ilością głośnych, sklepowych zabawek, może przeszkodzić w rozwijaniu jego potencjału.
• Technologie też nie służą rozwojowi dziecku, kolorowe/migające/zmieniające się obrazy, mogą wręcz zaszkodzić. Utrudniają one koncentrację przy spokojniejszych zabawach.
• Książki na każdym etapie są bardzo dobrym wyborem. Czytajmy więc dziecku i rozbudzajmy jego wyobraźnię.

Odnosząc się do sprawy zabawek, istnieje także jeszcze jedna rzecz warta zapamiętania, zwłaszcza kiedy maluch ma rodzeństwo. Chociaż dzielenie się rzeczami to piękna inicjatywa, dzieci nie powinno się do tego przymuszać. Zamiast tego, warto nauczyć je asertywności i zrozumienia dla cudzej własności.

Metoda 3 pudełek może okazać się tutaj skuteczna. Pierwsze pudełko to zabawki młodszego, drugie należy do starszaka, a trzecie jest wspólne (dzielimy zabawki wraz z dziećmi). Dzielonymi zabawkami mogą bawić się, kiedy chcą, jednak, jeśli któregoś malucha zainteresuje cudza własność, będzie musiał zapytać właściciela o zgodę. Takie doświadczenie może o wiele lepiej przygotować do podejmowania podobnych decyzji w życiu dorosłym.

Mądra zabawa z dzieckiem. Co zapamiętać?

Dla dzieci zabawa jest czynnością dobrowolną i przyjemną. Rodzic jednak może swoją pociechę wiele nauczyć zarówno angażując się we wspólną zabawę, jak i dając mu przestrzeń, by samo odkrywało świat. Najważniejsze rzeczy, które dorosły powinien pamiętać, obierając za cel mądrą zabawę:

• Powinniśmy uczestniczyć w zabawach grupowych. Naszą rolą jest tu nauka zasad, współpracy oraz wyposażenie dziecka w umiejętność radzenia sobie z przegraną.

• Zabawy tematyczne pozwalają rodzicom odgrywać z maluchami różne scenariusze i dzięki temu uczyć je, jak należy zachowywać się w danych sytuacjach społecznych. Tutaj zabawa w doktora niesie wiele potencjalnych korzyści, gdy dziecko faktycznie uda się na kontrolę.

• W zabawach ruchowych trzeba powstrzymać większość swoich obaw. Chociaż należy zapobiegać niebezpieczeństwom, musimy pamiętać, że nic wielkiego nie stanie się, kiedy dziecko przewróci się lub ubrudzi. Jest to wspaniałe doświadczenie sensoryczne. To również stanowi dla niego lekcję o świecie.

• Nauka przez zabawę musi być dostosowana do wieku. Warto jednak rozbudzać ciekawość dziecka i zachęcać do poznawania literek lub nauki kolorów. Pamiętajmy jednak o aspekcie dobrowolności i nie przymuszajmy.

• Codzienne czynności też mogą być zabawą! I to taką, która uczy bardzo wiele.

• Bawmy się z dzieckiem, kiedy wysyła nam sygnały, że chce naszego towarzystwa. Dawajmy mu wówczas tyle czasu, ile faktycznie możemy. Piętnaście minut będzie w porządku, jeśli w 100% poświęcimy je maluchowi.

• Nadmiar zabawek szkodzi. O wiele lepiej jest pozwolić dziecku rozwijać kreatywność poprzez zabawę przedmiotami codziennego użytku. Łyżki, garnki, kamienie, patyki – wyobraźnia zrobi z nich najlepsze rekwizyty.

• Uważajmy z technologią, tabletami i grami, które nie sprzyjają w rozwoju dziecka. Zachęcajmy przedszkolaka do interesowania się książkami. Czytajmy mu, a wówczas sam chętniej będzie wybierał tę formę rozrywki w późniejszych latach.

• Uczmy, że dzielenie się jest świetne, ale asertywność i zrozumienie czym jest własność również są ważne. 3 pudełka na zabawki powinny pogodzić rodzeństwo.

Jeżeli będziemy mieli to wszystko na względzie, pomożemy dziecku bawić się mądrze i prawidłowo rozwijać. Dodatkowo, zacieśnimy z nim relację i poznamy lepiej sposób, w jaki postrzega otaczającą go rzeczywistość. Niech zabawa czyni cuda!