Czy oglądanie bajek jest szkodliwe?

Od momentu pojawienia się telewizji i innych nośników medialnych, bajki stały się nieodłącznym elementem dzieciństwa. Jeszcze kilka dekad temu, oglądanie bajek na dobranoc było rytuałem dla wielu rodzin. W dzisiejszych czasach, dzięki postępowi technologicznemu, bajki towarzyszą dzieciom codziennie. Czy jednak oglądanie bajek jest szkodliwe? Przyjrzyjmy się temu zagadnieniu bliżej.

Bajki a rozwój dziecka

Zalety oglądania bajek

• Rozszerzanie słownictwa: Oglądanie bajek może pomóc dzieciom w nauce nowych słów i zwrotów. Warto jednak pamiętać, że u dzieci z opóźnionym rozwojem mowy, ekspozycja na bajki może dodatkowo opóźnić rozwój mowy, ponieważ bierne słuchanie nie zastępuje aktywnej komunikacji.
• Walory edukacyjne: Bajki często zawierają elementy edukacyjne, ucząc dzieci różnych wartości i norm społecznych poprzez obserwację i naśladowanie bohaterów.
•  Osłuchanie się z językami obcymi: Bajki w obcych językach mogą pomóc dzieciom w osłuchaniu się z nowymi językami, co jest szczególnie korzystne w procesie wczesnej nauki.
•  Stymulacja wyobraźni: Bajki o dalekich krainach i fantastycznych przygodach mogą pobudzać wyobraźnię dzieci, pod warunkiem że czas spędzony na bajce stanowi tylko niewielką część ich codziennych aktywności.

Wady oglądania bajek

• Nieodpowiednie treści: Należy ostrożnie dobierać bajki, które dzieci oglądają. Treści zawierające ironię, żarty, agresję czy przemoc mogą negatywnie wpłynąć na rozwój emocjonalny i społeczny dzieci. Dzieci nie zawsze potrafią odróżnić fikcję od rzeczywistości, co może prowadzić do naśladowania nieodpowiednich zachowań.
• Problemy zdrowotne: Zbyt długi czas spędzany przed ekranem może powodować trudności z koncentracją uwagi, problemy ze wzrokiem, kłopoty ze snem, czy trudności w nawiązywaniu kontaktów społecznych.
• Zaburzenia w jedzeniu: Spożywanie posiłków przed ekranem może prowadzić do zaburzeń nawyków żywieniowych i braku kontroli nad ilością spożywanego jedzenia.

Zalecenia dotyczące oglądania bajek

Czas oglądania

• Dzieci w wieku 3-4 lat powinny oglądać bajki nie dłużej niż 15-20 minut dziennie.

• Dzieci w wieku 5-6 lat mogą spędzać przed ekranem maksymalnie 30-60 minut dziennie.

Zbyt długi czas spędzany przez dziecko na oglądaniu bajek zaburza równowagę między różnymi aktywnościami. Przebywając przed telewizorem, dziecko pozostaje w pozycji statycznej, co ogranicza jego aktywność fizyczną, kreatywność i interakcje z rodzicami. Im więcej czasu dziecko poświęca na oglądanie bajek, tym mniej ma okazji do ruchu i rozwijania wyobraźni.

Telewizor włączony w tle podczas zabawy z dzieckiem obniża jakość wspólnego czasu. Wartościowa relacja oparta na zaufaniu i bliskości wymaga niezakłóconego kontaktu, wolnego od sztucznych bodźców, takich jak bajki czy w ogóle włączony telewizor. Nawet 15 minut dziennie spędzonych na wspólnych aktywnościach bez rozpraszających elementów wzmacnia relację i pozwala dziecku poczuć bliskość rodzica.

Dobór treści

Zanim włączymy dziecku bajkę, powinniśmy dokładnie sprawdzić jej treść. Nawet jeśli wcześniejsze odcinki danej serii były odpowiednie, nie oznacza to, że kolejne będą równie właściwe. Ważne jest, aby bajki nie zawierały przemocy, agresji czy nieodpowiednich żartów. Dzieci nie zawsze potrafią odróżnić fikcję od rzeczywistości, dlatego treści muszą być dostosowane do ich wieku i poziomu rozwoju emocjonalnego.

Ponadto elementy takie jak ironia, żarty, psikusy i podteksty mogą być trudne do zrozumienia dla małych widzów. Dzieci dopiero około czwartego roku życia uczą się odczytywać intencje innych. Na przykład, gdy w bajce jedna postać dla żartu podstawia nogę drugiej, dzieci mogą to postrzegać jedynie jako coś zabawnego, nie rozumiejąc pełnych konsekwencji takiego zachowania w realnym świecie. Ważne jest, aby wyjaśniać, co się w danej sytuacji wydarzyło i jakie mogą być tego skutki.

Omawianie bajek

Po obejrzeniu bajki warto porozmawiać z dzieckiem o treści, którą właśnie zobaczyło. Wspólne omawianie wydarzeń i sytuacji z bajki pomaga dzieciom lepiej zrozumieć przekazywane wartości. Wyjaśnianie, dlaczego bohaterowie postępują w określony sposób oraz jakie są konsekwencje ich działań, wzmacnia zdolności poznawcze dziecka i jego umiejętność krytycznego myślenia. Pozwala również zrozumieć różnicę między fikcyjnym humorem a rzeczywistością oraz uczy je empatii i odpowiedzialności za swoje działania.

Edukacja medialna

Edukacja medialna jest kluczowym elementem w przygotowaniu dzieci do świadomego i odpowiedzialnego korzystania z mediów. Dzieci w wieku 5-6 lat są już na etapie, w którym mogą zacząć rozumieć podstawowe zasady funkcjonowania mediów oraz ich wpływ na codzienne życie. Warto wspólnie z dziećmi ustalić zasady dotyczące czasu spędzanego przed ekranem oraz rodzaju oglądanych bajek. Ważne jest, aby te zasady były jasne i konsekwentnie przestrzegane. Dzieci uczą się przez obserwację, dlatego istotne jest, aby rodzice także stosowali się do zasad zdrowego korzystania z mediów. Ograniczenie własnego czasu spędzanego przed ekranem, aktywne spędzanie czasu z dziećmi oraz wybieranie wartościowych treści do oglądania to kluczowe aspekty, które pomogą w edukacji medialnej dzieci.

Oglądanie bajek może mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla dzieci. Kluczem jest umiejętne dobieranie treści, kontrolowanie czasu spędzanego przed ekranem oraz aktywne uczestniczenie w procesie oglądania poprzez rozmowy i wyjaśnienia. Dzięki temu bajki mogą stać się wartościowym narzędziem wspomagającym rozwój dziecka.