Dziecko gryzie palce i obgryza paznokcie. Jak mu pomóc?

Dorośli, a szczególnie panie, często przywiązują dużą wagę do zadbanych dłoni. Dzieci – wręcz przeciwnie, bywa że nie przepadają za obcinaniem paznokci czy myciem rąk, a gryzienie palców to u nich sposób na nudę czy stres. Naszą rolą jest jednak reagować, kiedy widzimy, że maluch obgryza paznokcie i to nie tylko ze względu na estetykę, ale także potencjalne przyczyny takiego zachowania. Jakie mogą one być i co możemy zrobić? O tym poniżej.

Co jest przyczyną obgryzania paznokci u dzieci?

Trudno naprawić problem, jeśli nie zna się przyczyny, więc przede wszystkim należy się zastanowić, dlaczego dziecko obgryza paznokcie. Potencjalnych powodów jest kilka, a te najbardziej skrajne, obejmują nawet zaburzenia psychiczne. Wśród nich wyróżnić można ADHD, różnego rodzaju zaburzenia lękowe czy lęk separacyjny.

• Najczęściej jednak jednak nawyk obgryzania paznokci ma podłoże w sytuacjach stresowych, których dziecko doświadcza.
• Czasem także winne jest napięcie mięśniowe, które maluch w taki sposób rozładowuje.

Powinniśmy więc obserwować, kiedy tego rodzaju zachowanie się nasila. Jeżeli będziemy rozmawiać z naszą pociechą, dowiemy się, co je trapi i szybko odkryjemy jakie sytuacje mogą potęgować ten stresowy nawyk.

Zdarza się, że powodów należy szukać w szkole lub przedszkolu. Zbliża się wystąpienie publiczne dziecka? A może musi zintegrować się z nową grupą i ta sytuacja je niepokoi? To właśnie może być przyczyną obgryzania paznokci. Zastanówmy się też, czy coś nie dzieje się w naszym domowym zaciszu. Trudna sytuacja rodzinna, brak porozumienia z jednym z domowników albo narodziny drugiego dziecka – to także możliwe wyzwalacze dla takich odruchów.

Co zrobić gdy dziecko obgryza paznokcie?

Rodzic, który zauważy u swojej pociechy obgryzione paznokcie, powinien rozważyć wizytę u psychologa dziecięcego. To pozwoli o wiele lepiej zdiagnozować problem i dowiedzieć się, czy jest on głębiej zakorzeniony, czy po prostu powodem jest jakaś stresująca sytuacja.

Jeśli dojdziemy do wniosku, że obgryzanie paznokci nie wynika z czegoś poważniejszego i jest na przykład pozostałością po okresie ssania palca we wczesnym dzieciństwie, możemy spróbować domowych sposobów. Co pomoże nam pozbyć się takiego nawyku u dziecka?

• Rozwiązaniem, po które możemy sięgnąć, są specjalne preparaty dostępne w aptece. Smarujemy dzieciom palce, a gorzki smak, który pozostawia substancja, ma je zniechęcić do kontynuowania niepożądanych czynności. Musimy jednak mieć na uwadze, że nie na każdego malucha to zadziała, bo niektóre szybko przyzwyczają się do goryczy i nic sobie nie będą robiły z naszych starań.
• O wiele lepszą opcją może być przekształcenie jednego nawyku w drugi, mniej szkodliwy dla dziecięcych palców. Dobrym substytutem obgryzania paznokci będzie na przykład żucie gumy. Z pomocą przyjdą też różnego rodzaju sensoryczne zabawki, w tym tak zwane gniotki. Zajęte ręce nie będą wędrować do buzi, a maluch nie będzie już odczuwał potrzeby ich gryzienia, dzięki czynności zastępczej.
• Nawet zwykłe gumki recepturki mogą tutaj wiele zdziałać, a nawet zmienić walkę z nawykiem w fajną zabawę. Zakładając je na małe paluszki czy na nadgarstki, sprawimy dziecku swego rodzaju kolorową biżuterię, którą z chęcią będzie nosić. Strzelanie z wielobarwnych recepturek bardzo dobrze sprawdza się dzięki temu jako zamiennik obgryzania.

Jednak tym, co jest najważniejsze w pozbywaniu się takich nawyków, zawsze będzie rozmowa z dzieckiem. Musimy dać mu do zrozumienia, że obgryzanie paznokci jest niewłaściwym zachowaniem. Jednocześnie starajmy się, żeby taka rozmowa nie była nerwowa i koniecznie strońmy od krzyków oraz krytyki. Warto delikatnie dać do zrozumienia, że przez to dłonie wyglądają nieestetycznie, paznokcie mogą ulec uszkodzeniu, a do tego maluch naraża się na choroby czy zakażenie.

Oprócz uświadomienia dziecku, dlaczego nie warto obgryzać paznokci, dajmy mu też nasze wsparcie. Rodzic, który sam w młodym wieku zmagał się z tym natręctwem, może podzielić się z pociechą swoimi doświadczeniami. To pomoże nawiązać nić porozumienia i łatwiej znaleźć rozwiązanie.

Do jakiego lekarza z obgryzaniem paznokci?

Obserwując dziecko na co dzień, możemy być w stanie samodzielnie określić, z czego wynika nawyk obgryzania paznokci. Niemniej jednak warto zasięgnąć porady psychologa dziecięcego, którego opinia również będzie dla nas cenną podpowiedzią. To właśnie lekarz, do którego przede wszystkim powinniśmy wybrać się w takim wypadku.

Kolejne kroki zależne będą od postawionej diagnozy. Być może okaże się, że maluch ma ADHD lub zmaga się z jakimiś głębszymi lękami. Wówczas prawdopodobnie jeszcze kilka razy powrócimy do gabinetu lub zostaniemy skierowani do psychiatry dziecięcego. Jednak przyczyny mogą mieć też podłoże sensoryczne. Wówczas specjalista pokieruje nas na odpowiednie badanie. Diagnoza integracji sensorycznej sprawdzi, czy dziecko prawidłowo odbiera bodźce z otoczenia, czy też potrzebuje silniejszej stymulacji. Na przykład właśnie gryzienia palców.

Pamiętajmy, że obgryzanie ma również wymiar fizyczny. Troszcząc się o psychikę dziecka, nie zapominajmy o jego ciele. Jeśli oglądając ręce malucha zauważymy jakieś ranki czy skaleczenia, powinniśmy udać się do pediatry. Dzięki temu uda się uniknąć zakażenia.

Obgryzanie paznokci u dziecka – pomoc krok po kroku

W jaki sposób zatem postępować, kiedy zauważymy obgryzione paznokcie u dziecka? Najlepsze, co możemy zrobić jako rodzice, to:

• Obserwacja dziecka. Uważny rodzic najszybciej zorientuje się, jakie są powody gryzienia palców oraz czy towarzyszą temu dodatkowe objawy np. bezsenność lub nadpobudliwość.
• Konsultacja z psychologiem dziecięcym. Specjalista pomoże odkryć lub potwierdzić przyczynę i być może skieruje nas z maluchem na dodatkowe badania.
• Domowe sposoby. Skuteczne w przypadku nieszkodliwych nawyków i przejściowych stresów. Czasem pomaga preparat, częściej jednak opłaca się sięgnąć po zabawki sensoryczne, gniotki oraz kolorowe gumki recepturki.
• Rozmowa z dzieckiem. Zrozumienie okazane przez rodzica jest podstawą w pokonywaniu większości problemów, zarówno podczas szukania przyczyn, jak i rozwiązań. Bądźmy wspierający i wyrozumiali. Dzięki temu uda nam się oduczyć dziecko obgryzania paznokci oraz uporać się ze źródłem tego nawyku.