Jak wspierać samoocenę dziecka?

Samoocena dziecka w dużej mierze zależy od rodziców, co dla większości z nas jest zarówno dobrą wiadomością, jak i źródłem pewnego niepokoju. W końcu spoczywa na nas ogromna odpowiedzialność za kształtowanie charakteru małego człowieka. Zamiast się bać, należy jednak cieszyć się, że nasze starania mogą służyć jako fundament dla jego pewności siebie również w dorosłym życiu. O tym, co warto wiedzieć, aby wspierać dziecięcą samoocenę w latach szkolnych, a nawet już wcześniej, można przeczytać poniżej.

Szkoła a dorosłe życie – co daje pewność siebie?

Warto zaznaczyć, że samoocena dorosłego człowieka, nie jest odrębnym bytem od samooceny dziecka. Pewność siebie w dorosłości buduje się już w latach dziecięcych. To, co uda nam się dziecku wpoić przez lata szkolne i wcześniejsze, będzie rzutować na jego poczucie własnej wartości niezależnie od późniejszych etapów rozwoju. Dlatego już teraz trzeba starać się o dobrą relację z maluchem, chwalić go i wzmocnić w nim przekonanie, że jest dla nas wartościowy.

Jak zbudować pewność siebie u dziecka?

Niezawodnym sposobem na budowanie pewności siebie u dziecka są pochwały. Niestety wielu rodziców zapomina, aby doceniać zarówno osiągnięcia, jak i wysiłek swoich pociech. Warto więc dostrzegać małe sukcesy i starania, a także dawać temu wyraz słowami. Pamiętajmy jednak, aby pochwały były szczere i dostosowane do wieku, bo inaczej mogą stracić na wartości.

Budujmy też wewnętrzną motywację dziecka i zachęcajmy go do codziennych wyzwań. Tutaj system kar i nagród należy odsunąć na bok. Stosując go, kształtujemy młodego człowieka, który nie podejmie wysiłku, jeśli nie otrzyma gratyfikacji. Dlatego pochwałami i entuzjastyczną zachętą sprawiajmy, bu malec po raz pierwszy spróbował zawiązać buty, samodzielnie odrobić lekcje czy pościelić łóżko.

Ważną lekcją jest też nauka przegrywania. Zamiast pozwalać dziecku wygrywać za każdym razem, lepiej nauczyć je, że porażka jest w życiu rzeczą normalną. Dzięki temu, kiedy maluch zderzy się z przegraną poza bezpiecznym domowym środowiskiem, nie podkopie to od razu jego pewności siebie. Nie sprawi też, że szybko się zniechęci czy będzie unikać rywalizacji.

Dlaczego dziecko ma niskie poczucie wartości?

Niskie poczucie własnej wartości niekiedy wynosi się z domu. Dobrze jest więc wiedzieć, czego pod żadnym pozorem nie robić jako rodzic. Nie podkopujmy pewności siebie dziecka, nawet jeżeli chcemy w ten sposób zmotywować je do większych starań. Porzućmy sformułowania takie jak „masz dwie lewe ręce”, „nie potrafisz” czy „nie dasz rady”. Takie słowa, wypowiedziane przez rodzica czy nauczyciela, mogą odcisnąć piętno i skutecznie zaniżyć samoocenę. Przy tym osiągają odwrotny skutek, bo zamiast zdwojonych starań, dziecko czuje, że jego wysiłki idą na marne.

Nie oczekujmy, że dziecko czyta nam w myślach i precyzyjnie formułujmy polecenia. Jeśli spodziewaliśmy się innych rezultatów, nie zakładajmy, że robi się nam na złość. Takie nieporozumienie również może wywołać poczucie, że niezależnie od starań, maluch wszystko robi źle.

Powody niskiej samooceny mogą leżeć także poza domem, w którym mamy nad dzieckiem kontrolę. Wejście w etap szkolny to nowe wyzwania, zmiana środowiska i przejście w inny tryb codziennych zajęć. Jeżeli z jakiegoś powodu świeżo upieczony uczeń napotka trudności, nie będzie radzić sobie tak dobrze, czy nie od razu dogada się z rówieśnikami, jego poczucie własnej wartości będzie zagrożone. Tutaj jako rodzice, możemy przygotować dziecko do szkolnego życia i upewnić się, że posiada niezbędne umiejętności, które dadzą mu dobry start w pierwszej klasie. Ćwiczmy literki, sprawdzajmy zadania domowe i uczmy się wspólnie, a zdziałamy wiele dobrego.

Jak pomóc dziecku z niską samooceną?

Niska samoocena u dziecka może wynikać z wielu powodów, ponieważ każdy maluch jest inny. Nie naprawimy problemu, jeśli nie znajdziemy przyczyny. Dlatego tak ważne jest budowanie dobrej relacji opartej na zaufaniu. Rozmawiając z naszą pociechą i obserwując ją, dowiemy się, czy chodzi o słabe stopnie, rówieśników czy jeszcze coś innego.

Wówczas rozwiązanie powinno być adekwatne do problemu. Na przykład, trudnością być może jest niedopasowanie do grupy czy brak znajomych. Wówczas kupno nowej modnej zabawki, która zwróci uwagę w szkole, może spowodować, że dziecko znajdzie wspólny język z kolegami z klasy. Często to właśnie drobne gesty z naszej strony, robią największą różnicę.

Jak budować pewność siebie u nastolatków?

Wiek nastoletni to także problemy nieco już zbliżone do dorosłego życia, a jednak musi sobie z nimi radzić młoda, niedoświadczona osoba. Relacje z rówieśnikami nabierają innego charakteru, pojawiają się pierwsze zauroczenia, a także zmienia się ciało dziecka.

Tutaj ponownie pomoże nam dobra relacja, w której jest zaufanie i nie ma tematów tabu. Rozmawiając z dzieckiem bez wstydu, dowiemy się przez co przechodzi i zareagujemy. Przygotujemy też nastolatka na nadchodzące wyzwania, takie jak miesiączkowanie u dziewczynek czy mutacja u chłopców. To sprawi, że typowe dla tego wieku zmiany, cielesne i inne, nie odbiorą dziecku pewności siebie. Będzie ono bowiem wiedziało, że to przez co przechodzi jest normalne, a także, że ma w nas oparcie.

Odpowiedzialność, relacja, zaufanie

Temat budowania i wspierania samooceny u dzieci jest złożony. Warto tu podkreślić, jak ważna jest rola rodzica w tym procesie. Poczucie własnej wartości kształtuje się już od najmłodszych lat, a relacje i doświadczenia z dzieciństwa mają długotrwały wpływ na samoocenę w dorosłości. Przede wszystkim należy więc mieć na uwadze, że:

• Pewność siebie w dorosłości rozwija się już w dzieciństwie, dlatego ważne jest, aby rodzice od najmłodszych lat budowali dobre relacje z dzieckiem, chwalili je i wzmacniali poczucie wartości.
• Skutecznym sposobem na budowanie pewności siebie jest chwalenie dziecka za osiągnięcia i wysiłek. Ważne jest, aby pochwały były szczere i odpowiednie do wieku dziecka.
• Krytyczne czy demotywujące uwagi mogą negatywnie wpływać na samoocenę dziecka, dlatego należy ich unikać.
• Ważne jest, aby nauczyć dziecko, że porażka to normalna część życia i nie powinna podważać jego pewności siebie.
• Budowanie relacji opartej na zaufaniu i otwartej komunikacji jest niezbędne do zrozumienia problemów dziecka i wspierania jego samooceny.
• Rodzice powinni przygotować dziecko na nowe środowisko szkolne, rozwijając niezbędne umiejętności, które pomogą mu w osiągnięciu dobrego startu.
• W okresie dojrzewania, kiedy zmiany fizyczne i emocjonalne stają się intensywne, ważne jest utrzymanie zaufania i otwartości w relacjach, aby dziecko mogło czuć się pewnie i wspierane.
• Zrozumienie indywidualnych przyczyn niskiej samooceny dziecka pozwala na bardziej efektywne działania wspierające.

Pamiętajmy zatem o poczuciu odpowiedzialności za pewność siebie naszych pociech. Jednocześnie nie pozwólmy, aby zakłóciło to szczerość naszej relacji. Zaufanie, otwartość oraz naturalna bliskość to czynniki, które powodują, że mamy większy wpływ na to, jak dziecko postrzega siebie.