Czy dzieci mogą oglądać YouTube? Co jest bezpieczne, a czego unikać?

YouTube to jedna z najpopularniejszych platform internetowych, która przyciąga zarówno dorosłych, jak i najmłodszych użytkowników. Dla wielu dzieci stał się źródłem rozrywki, inspiracji, a nawet edukacji. Charyzmatyczni youtuberzy gromadzą wokół siebie społeczności złożone z osób w różnym wieku, w tym z przedszkolaków i uczniów podstawówki. Jaki mogą mieć wpływ na młode, dopiero kształtujące się umysły? To ważna kwestia, z którą powinien zapoznać się każdy rodzic.

Czy dzieci mogą oglądać YouTube?

Internet towarzyszy nam, a przy tym także naszym dzieciom, w codziennym życiu. Jesteśmy społeczeństwem silnie scyfryzowanym i nic na to nie poradzimy. Dlatego też całkowite odcięcie dziecka od technologii nie jest wskazane. Nowe media znajdują także zastosowanie w edukacji przedszkolnej. Przykładem mogą tutaj być także filmiki edukacyjne z platformy YouTube właśnie.

Dlatego też od 3 roku życia można pewną część czasu dziecka przeznaczyć na przeglądanie dostępnych tam treści. Ważne jest jednak, aby działo się to pod kontrolą rodzica, a czas spędzony na oglądaniu był ograniczony.

Natomiast nienajlepszym pomysłem jest wkładanie smartfona czy tabletu w dłoń malucha, który ma pół roku. Od 6 miesięcy do 2 lat dziecko zaczyna się interesować tym, co widzi i robi się bardziej ciekawe świata, więc niektórych może kusić, aby zapoznać go z tą formą rozrywki. Tutaj jednak YouTube zrobi więcej złego niż dobrego. Może to utrudnić rozwój dziecka i ukształtować w nim wzorce, które utrudnią późniejszą naukę.

Jaki wpływ na dziecko mają influencerzy, których ogląda?

Nie da się ukryć, że liczni youtuberzy, którzy udostępniają swoje treści w sieci, mają ogromny wpływ na młodą widownię. Dziecku te postaci imponują i bardzo szybko stają się ich idolami, często poprzez zachowania, które nie są warte naśladowania. Dotyczy to w dużej mierze tych youtuberów, którzy na filmikach grają w gry i je komentują.

• Oglądanie nieodpowiednich twórców negatywnie wpływa na językowy rozwój dziecka, to jak mówi, kontaktuje się z ludźmi i rozwija więzi społeczne.
• Specyficzny sposób wypowiadania się youtuberów, nietypowy i często skrótowy język, a także bardzo potoczne słownictwo, to coś, co dzieci w wieku wczesnoszkolnym i przedszkolnym łatwo podłapują.
• W skrajnych przypadkach do uszu dziecka docierają też wulgaryzmy lub wyzwiska. Niestety, nie każda youtubowa persona zdaje sobie sprawę z tego lub dopuszcza do siebie fakt, że oglądają go przedszkolaki czy pierwszoklasiści.

Rezultat niekiedy bywa taki, że dziecko naśladuje idola i komunikuje się z otoczeniem używając słówek podchwyconych z youtubowego slangu. Co znamienne, przedszkolaki nie rozumieją w pełni wszystkiego, co oglądają i nie do końca pojmują, jak niewiele ma to wspólnego z realnym życiem. Dorosły człowiek rozumie, jakie taktyki może stosować influencerka, by wyglądać perfekcyjnie. Mała dziewczynka za to już tego nie pojmie i nabawi się pierwszych kompleksów. Idealne życie, widziane na ekranie niejednokrotnie przyczynia się do wzmacniania depresji, poczucia samotności, obniżenia poczucia własnej wartości u dzieci, a niekiedy też do nadwagi.

Kolejny problem, jaki rodzi zbyt długie spędzanie czasu na YouTubie, to również brak skupienia. Youtuberzy montują swoje filmiki w taki sposób, aby było kolorowo, dużo się działo i ani na moment nie pozwalało odwrócić wzroku. Przyzwyczajony do tego przedszkolak nie skoncentruje się tak samo, kiedy dostanie mniej agresywne bodźce np. będzie musiał wysłuchać fragmentu z książki. Pojawiają się też trudności z nawiązaniem relacji w grupie, bo często zastępuje je relacja parasocjalna z idolem w sieci. Jednocześnie dziecko marzy, aby być jak swój ulubiony youtuber i chętnie prosi o zakup jego gadżetów, jednocześnie wkładając twórcy pieniądze do kieszeni.

Czy istnieją treści, które dziecko może bezpiecznie oglądać na YouTube?

Na YouTubie znaleźć można naprawdę ogrom treści. Chociaż wiele można by jeszcze powiedzieć o tych szkodliwych, to trzeba przyznać, że są również takie, które dziecko może spokojnie oglądać. Kluczem jest tu odpowiednia selekcja, limitowany czas i oczywiście kontrola rodzica.

Wartościowych treści oraz promocji dobrych postaw i zachowań jest tu równie dużo. Przykładem mogą być choćby charytatywne streamy, organizowane przez fundację Ogólnopolski Operator Oświaty wspólnie z kanałem gamingowym Kronos Gra.

Edukacyjne filmy mogą rozwijać zainteresowania dziecka i wspomagać jego rozwój. Popularne bywają na przykład treści dotyczące życia zwierząt czy nauki języków obcych. Trudno także doszukać się większej szkodliwości w zabawnych perypetiach kotów i psów, które właściciele czasem upubliczniają.

Uwaga natomiast na przeróbki np. znanych bajek czy filmów, w których cały humor opiera się często na wulgaryzmach. Niezbyt dobrym pomysłem jest też aprobowanie oglądania tzw. pranków, gdzie youtuberzy robią sobie żarty, często kosztem innej osoby.

Jak ograniczyć dziecku oglądanie YouTube?

Definitywne zakazy czy siłowanie się z dzieckiem o telefon nie przyniosą nic dobrego. Chęć całkowitego odcięcia od internetu bądź YouTuba może spowodować bunt, brak zrozumienia, a także poczucie wykluczenia. Ze względu na popularyzację technologii, całkowite odseparowanie od niej może wywołać przeciwny efekt i zachęcić dziecko do poszukiwania tego rodzaju rozrywki poza naszą kontrolą.

Jak zatem zyskać taką kontrolę? Ustawianie filtra treści czy blokowania czasowego na urządzeniu to częściowe rozwiązanie. Powinno ono iść w parze z dialogiem. Z naszym dzieckiem musimy rozmawiać o zagrożeniach, które czekają na nie w sieci. Oglądane treści to jedno, ale drugą sprawą są anonimowi internauci, spośród których nie każdy ma dobre intencje. Hejt, czyli nienawistne komentarze to coś, na co dziecko może bardzo łatwo natknąć się w internecie.

Niestety nie przed wszystkim możemy uchronić dziecko i prędzej, czy później napotka ono coś nieodpowiedniego.

• Postarajmy się więc, aby rozumiało, że internet nie jest prawdziwym światem i nie wszystko, co tam widzi, jest warte naśladowania.
• Wymieńmy rodzaje treści, na których oglądanie nie chcielibyśmy pozwalać, np. zawierające przemoc i obelgi w kierunku innych. Opowiedzmy, dlaczego nie warto się wzorować na takich filmach.
• Ustalmy też czas oglądania, na przykład rozsądne pół godziny. Niech to będzie umowa oparta o zaufanie, a powinno się obejść bez poczucia krzywdy.

Chociaż bezwzględne zabranianie nie wyjdzie nam na dobre, zupełny brak kontroli też nie jest wskazany. Smutne jest to, że rodzice czasem nie interesują się tym, ile czasu dziecko spędza w sieci, a nawet nadmierne rozwijają w nim zainteresowanie internetem. Bezrefleksyjne kupowanie ubrań i gadżetów od ulubionych youtuberów, nielimitowany dostęp do platformy czy zmuszanie dziecka do udziału w naszym internetowym życiu (np. na Facebooku), mogą mieć szkodliwe skutki.

Pamiętajmy, aby odpowiedzialnie podchodzić do relacji dziecka ze światem internetu i nauczyć je funkcjonować w cyfrowym środowisku tak, aby nie miało ono trudności w tym rzeczywistym.