Materiał został sfinansowany ze środków finansowych pochodzących z 1,5% podatku dochodowego od osób fizycznych.
Rozwój mowy to kluczowy aspekt rozwoju każdego dziecka. Wpływa na jego zdolności komunikacyjne, ale też na relacje społeczne, uczenie się i ogólne samopoczucie. Wiedza na temat tego, jak wspierać dziecko w tym ważnym obszarze, jest nieoceniona dla każdego rodzica. Na co więc należy zwracać uwagę?
Na wstępie trzeba podkreślić, że każda obawa rodzica dotycząca rozwoju dziecka, zarówno ruchowego, jak i mowy, zasługuje na uwagę. Każde dziecko rozwija się indywidualnie, choć istnieją ogólne wytyczne i tzw. kamienie milowe w rozwoju dziecka, które mogą służyć rodzicom jako punkty orientacyjne.
Większość ekspertów zwraca uwagę na to, że jeśli w wieku 12 miesięcy dziecko nie posługuje się najprostszymi słowami (np. mama, tata, am) w wieku 24 miesięcy nie łączy prostych dwóch elementów (np. mama oć – mama chodź , bobo pi – bobo śpi itd.), w wieku 3 lat nie mówi zdań, a jego mowa jest niezrozumiałą dla otoczenia, to można mówić o opóźnionym rozwoju mowy.
Ważne jest, aby rodzice rozumieli, że rozwój mowy idzie w parze z rozwojem ruchowym. Oznacza to, że kamienie milowe w rozwoju motorycznym dziecka, takie jak raczkowanie, siadanie czy chodzenie, są często powiązane z postępami w mowie. Nie jest normą sytuacja, w której rozwój mowy znacząco wyprzedza lub pozostaje daleko za rozwojem ruchowym dziecka.
Wczesnymi sygnałami, które mogą wzbudzić niepokój rodzica w zakresie przyszłego rozwoju mowy, mogą być: trudności ze ssaniem w bardzo wczesnym wieku, brak gaworzenia w wieku kilku miesięcy i nieodpowiednia reakcja na bodźce dźwiękowe, gdy dziecko nie zwraca uwagi na dźwięki lub nie inicjuje kontaktu wzrokowego, a także gdy nie wykonuje gestu wskazywania palcem, nie gaworzy, nie zwraca uwagi na swoje imię, oddycha torem ustnym, wsuwa język między zęby.
Gdy rodzic zauważy jeden z tych objawów, jego pierwszym krokiem powinna być konsultacja z pediatrą lub logopedą. Warto też zapisywać postępy i zachowania dziecka, co może być pomocne podczas wizyty u specjalisty. Niepokojące jest również gdy:
W takiej sytuacji rodzic powinien udać się na konsultacje do logopedy.
Rodzice często spotykają się z pełnymi może i dobrych intencji, ale mylącymi radami rodziny czy znajomych, sugerującymi, że „chłopcy mówią później” czy „syn znajomej zaczął mówić dopiero w wieku pięciu lat i wszystko jest w porządku”. Takie stwierdzenia, choć mogą uspokajać, nie zawsze są oparte na wiedzy specjalistycznej.
Przykładowo mit „chłopcy zaczynają mówić później”, choć często powtarzany, nie znajduje potwierdzenia w naukowych badaniach rozwoju dzieci. Mimo, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie, ważne jest, aby nie bagatelizować opóźnień w rozwoju mowy, tłumacząc je płcią dziecka. Zaniedbanie wczesnej interwencji może prowadzić do trudności w przyszłości.
Rozwój mowy dziecka można wspierać na wiele sposobów, począwszy od codziennych czynności. Warto by rodzice od początku życia dziecka zwracali uwagę na aspekty takie jak:
Ważna jest również obserwacja i reagowanie, gdy sądzimy, że coś może być nie tak. Wczesna interwencja w przypadku problemów z mową jest kluczowa dla zapewnienia dziecku najlepszych szans na rozwój. Im wcześniej zidentyfikujemy ewentualne problemy i rozpoczniemy udzielanie dziecku wsparcia, tym lepsze mogą być rezultaty.
Wiek przedszkolny to okres, w którym umiejętności językowe dziecka intensywnie się rozwijają. Ta dynamika sprawia, że jest to czas, w którym rodzice i nauczyciele mogą zauważyć ewentualne problemy z mową. Zakłada się, że dzieci w wieku przedszkolnym powinny formułować proste zdania i stopniowo komplikować swoje wypowiedzi, rozumieć podstawowe polecenia i odpowiadać na proste pytania oraz poszerzać swoje słownictwo i zaczynać korzystać z bardziej złożonych struktur językowych.
Jeśli dziecko w tym okresie ma trudności z komunikacją, używa bardzo ograniczonego słownictwa, nie formułuje zdań lub ma problemy z wymową większości głosek, powinien być to dla jego opiekuna sygnał, że maluch potrzebuje specjalistycznego wsparcia.
Mowa 3-latka powinna być już zrozumiała dla otoczenia. Dziecko w tym wieku jest w sposób werbalny w stanie wyrazić swoje pragnienia i potrzeby. Trzylatek zadaje coraz więcej pytań. Niemalże z dnia na dzień wzrasta jego zasób słownictwa, obserwuje się też intensywny rozwój fleksji, aczkolwiek na tym etapie dziecko nadal może popełniać błędy gramatyczne i fleksyjne.
Słownictwo dziecka w 3 lat obejmuje głównie nazwy zwierząt, pokarmów/napojów, ubrań, części ciała, przedmiotów codziennego użytku, zabawek, urządzeń i wyposażenia mieszkania, pojazdów, zaczynają pojawiać się czasowniki, zwłaszcza do określenia funkcji biologicznych tj.: jeść, myć, do bezpośredniej wymiany z osobami z otoczenia np. dać, mieć, do określenia ruchów i czynności wykonywanych przez dziecko np. stać, siedzieć, rzucać, iść.
Wraz z końcem 3 roku życia w mowie dziecka pojawia się coraz więcej przymiotników i przysłówków np. ładny, brzydki, grzeczny, niegrzeczny itd.
Okres swoistej mowy dziecięcej (swoistych form językowych) przypada na 3.-7. roku życia. Dziecko w wieku przedszkolnym doskonali wszystkie umiejętności językowe, które wykształciło w pierwszych trzech latach swojego życia. Zasób słownictwa jest coraz większy z każdym dniem. Nadal możliwe są uproszczenia grup spółgłoskowych.
Na tym etapie dziecko prowadzi już swobodne rozmowy, natomiast w mowie dziecka niekiedy w dalszym ciągu możemy obserwować swoiste formy językowe. W tym okresie bardzo często obserwujemy, że w mowie dziecka pojawiają się neologizmy dziecięce.
Na przełomie 4.-5. roku życia wzrasta ilość wyrazów w zdaniu do 4-7.
Dziecko rozpoczynające naukę w szkole podstawowej powinno mówić prawidłowo wszystkie głoski języka polskiego.
Odpowiedź dla rodzica jest prosta – wtedy gdy tylko podejrzewasz, że coś może być nie tak. Choć, każde dziecko rozwija się w swoim własnym tempie, to jego rozwój powinien mieścić się w pewnych ramach. Potrzebę konsultacji z logopedą może sugerować to, że dziecko:
Gdy patrząc na te wskazania rodzic uzna, że jego dziecko wykracza poza ramy warto udać się do poradni logopedycznej lub poradni psychologiczno- pedagogicznej– są one dostępne prywatnie, ale też w ramach świadczeń NFZ.
Przedszkole jest miejscem, gdzie dziecko ma możliwość intensywnej interakcji z rówieśnikami i dorosłymi. To doskonała okazja do obserwacji i wspierania rozwoju mowy. Warto utrzymywać regularny kontakt z opiekunami i specjalistami w przedszkolu, tak aby być na bieżąco z postępami dziecka i ewentualnymi trudnościami. Wiele przedszkoli oferuje także wsparcie logopedyczne, które może być dostosowane do indywidualnych potrzeb dziecka.
Rozwój mowy to złożony, kompleksowy proces. Wymaga on uwagi i wsparcia ze strony rodziców, a czasem również specjalistów. Każdy rodzic powinien przede wszystkim pamiętać, że każde dziecko jest inne i rozwija się w swoim własnym tempie. To jednak wczesna interwencja i odpowiednie wsparcie mogą znacząco pomóc w przezwyciężeniu trudności, które z biegiem lat będą tylko bardziej uciążliwe dla naszych pociech. Obserwujmy, bądźmy cierpliwi – wspierajmy i nie bójmy się reagować.
PAMIĘTAJ!
Najlepszą diagnozę postawi Twojemu dziecku specjalista, który je zobaczy i zbada. Sposobów na rozwiązanie problemu może być wiele, a każde dziecko jest inne. Doświadczony terapeuta będzie w stanie dobrać najlepszy i najskuteczniejszy sposób pomocy, dopasowany do potrzeb Twojego dziecka.
Przydała Ci się nasza porada?
Jeśli tak, to wspaniale! Powiedz o naszej poradni znajomym, udostępnij link w mediach społecznościowych, a jeśli możesz, przekaż 1,5% podatku na opracowanie kolejnych tematów:
KRS 00000 44866
cel szczegółowy: PORADNIA
☞ Rozlicz PIT za 2023 z nami!
to miejsce w internecie, gdzie każdy rodzic będzie mógł uzyskać BEZPŁATNĄ, profesjonalną poradę pedagoga, psychologa dziecięcego i logopedy. Platformę tworzą specjaliści z placówek prowadzonych przez fundację Ogólnopolski Operator Oświaty i z Familijnej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej.
WESPRZYJ ROZWIJANIE PORADNI
Powiedz o nas znajomym, udostępnij link w mediach społecznościowych, a jeśli możesz, przekaż symboliczny datek na opracowanie kojejnych tematów
☞ Przekaż symboliczny datek
☞ Wspieraj cyklicznie niewielką kwotą
DZIĘKUJEMY z całego serca!
Podaruj 1,5% podatku
Rozliczasz PIT za rok 2023? Przekaż 1,5% podatku na opracowanie kolejnych porad:
KRS 00000 44866
cel szczegółowy: PORADNIA
☞ Rozlicz PIT za 2023 z nami!
w przygotowaniu
w przygotowaniu
w przygotowaniu
w przygotowaniu
Kolejne 70 porad w opracowaniu
KRS 00000 44866
cel szczegółowy: PORADNIARodzice, którzy mierzą się z problemami wychowawczymi, pedagogicznymi, a czasem również relacyjnymi z dziećmi porady szukają w pierwszej kolejności w internecie. To sposób najszybszy, jednak bardzo łatwo natknąć się na informacje niesprawdzone, nieskuteczne albo wręcz szkodliwe.
Wciąż również wielu rodziców - zwłaszcza w mniejszych miejscowościach - ma ograniczony dostęp do profesjonalnych porad pedagoga lub psychologa dziecięcego. Barierą bywa też wstyd przed opowiadaniem o swoich problemach obcej osobie.
Masz firmę? Prowadzisz biznes? Wesprzyj tworzenie Wirtualnej Poradni Pedagogicznej i zostań jej Mecenasem. Napisz lub zadzwoń do nas:
Kaja Reszke
+48 508 008 165
Bartłomiej Dwornik
+48 533 978 513
darowiznę przekazaną na cele statutowe Organizacji Pożytku Publicznego możesz odliczyć od podatku? Uzyskanie ulgi nie jest trudne - wystarczy pamiętać o kilku zasadach.
Zachowaj dokument poświadczający przekazanie darowizny. Może nim być wydruk potwierdzenia tradycyjnego przelewu z konta
Darowizna powinna być przekazana w roku podatkowym, który rozliczamy. Na przykład darowizna wykonana w trakcie 2024 roku uprawnia do uzyskania ulgi podczas rozliczania podatku w roku 2025.
Więcej na ten temat przeczytasz w broszurze
Ministerstwa Finansów