Teresa Bysiec
terapeutka integracji sensorycznej, pedagog specjalny
Familijna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
Jeśli dziecko nie lubi się brudzić, reaguje odrazą kiedy do rąk przykleja się plastelina, jedzenie albo piasek na placu zabaw, kiedy czuje że musi natychmiast umyć ręce, dobrze jest przyjrzeć się sprawie bliżej i wnikliwiej. To mogą być objawy nadwrażliwości dotykowej.
Ten problem nie jest związany z poczuciem czystości, estetyki, ani nadmiernym zamiłowaniem do higieny. Nadwrażliwość jest kwestią sensoryczną. Dotyczy skóry i wywołuje u dziecka bardzo nieprzyjemne odczucia, których po prostu chce się jak najszybciej pozbyć.
Taka nadwrażliwość może być miejscowa. Pojawiać się na przykład na rękach i dłoniach, ale zupełnie nie dotyczyć stóp. Są dzieci, które nie wyobrażają sobie malowania palcami, ubrudzenia rąk sosem z pizzy czy mąką, ale chętnie biegają boso po trawie. Lub odwrotnie: ręce i buzia umazane czekoladą to nie problem, za to dotknięcie czegokolwiek bosą stopą jest najgorszą rzeczą na świecie.
Bywa też, że nadwrażliwość występuje w okolicach buzi. To tak zwana nadwrażliwość strefy orofacjalnej (ustno-twarzowej) u dzieci Wtedy dziecko nie chce jeść określonych produktów, albo unikać ich pod określoną postacią. Nie dlatego, że nie są smaczne, ale ze względu na kształt czy fakturę. Na przykład jeść wyłącznie suche potrawy, albo potrzebować krojenia na drobne kawałeczki przed zjedzeniem. Obejmuje to również czynności higieniczne, takie jak mycie i smarowanie buzi lub mycie zębów, wycieranie nosa .
Dyskomfort w skrajnych przypadkach może nawet przeradzać się w ból i bardzo utrudniać codzienne funkcjonowanie. Na jakie objawy powinni zwrócić uwagę rodzice? Czerwona lampka powinna zapalić się, kiedy na przykład dziecko:
W takiej sytuacji, im wcześniej dziecko trafi pod opiekę specjalisty, tym szybciej będzie można zaradzić i powstrzymać rozwijający się problem.
Niechęć do brudzenia się może być również odruchem wyuczonym, nie związanym z zaburzeniem czucia. Może wykształcić się u dzieci, jeśli troska opiekunów o higienę przyjmuje przesadne wymiary. Kiedy na przykład wycieramy dziecku ręce i buzię natychmiast, kiedy się ubrudzi. Albo strofujemy je za wszelkie „brudne” zabawy i wymagamy sterylności. W ten sposób uczymy młodego człowieka, że takie sytuacje są czymś złym. A to przecież nieprawda.
Poznawanie świata wszystkimi zmysłami jest ważne dla prawidłowego rozwoju. Dotyk jest w tej układance bardzo ważnym elementem. Jest jednym z pierwszych zmysłów, które się kształtują u człowieka już w życiu płodowym. W powiedzeniu, że „brudne dziecko to szczęśliwe dziecko” jest wiele prawdy. Żeby dobrze poznać otaczający nas świat, warto go dotknąć. A że przy okazji trzeba, a nawet warto się ubrudzić – to dobrze. Tym bardziej, że przy tej okazji organizm dziecka wykształca w sobie jeszcze jedną ważną umiejętność: odporność na zarazki. W sterylnych warunkach nie miałby do tego okazji.
Jeśli zauważymy u dziecka takie niepokojące objawy, warto skonsultować się ze specjalistą. Na przykład z lekarzem rodzinnym albo szkolnym psychologiem. Choćby po to, żeby wykluczyć podejrzenia. Lub skutecznie i szybko pomóc dziecku poradzić sobie z kłopotliwą przypadłością. Zwłaszcza, że może mieć poważne skutki w przyszłości:
Im szybciej zaczniemy pracować nad pokonaniem problemu, tym szanse na sukces są większe. Choć podkreślić trzeba jedno: na rozpoczęcie ćwiczeń i terapii nigdy nie jest za późno.
Niezależnie od przyczyn problemu, zasady i metody działania, żeby się go pozbyć, są podobne. Polegają na stopniowym, wprowadzanym małymi kroczkami, przyzwyczajaniu i przełamywaniu oporów w formie zabawy. Najlepiej takiej, w której rodzic sam aktywnie bierze udział. Przykładowo:
W gabinetach terapeutycznych możliwości do działania pod okiem specjalisty jest jeszcze więcej. Praktycznie każdy wyposażony jest w ścieżki sensoryczne, czyli dywaniki, albo maty o różnych fakturach do chodzenia na bosaka. Bardzo pomocne – i dla dzieci niesamowicie atrakcyjne – są też zajęcia z sensoplastyki. W uproszczeniu polegają na zabawie… produktami spożywczymi. Ryżem, makaronem, jogurtem, galaretką, jadalnymi barwnikami. W tej zabawie można robić wszystko, co podpowie wyobraźnia. A jeśli ktoś się ubrudzi, albo połknie taką „zabawkę”? No cóż. Smacznego! A tak zupełnie poważnie, w trakcie takich zabaw warto jest zwracać szczególną uwagę na to co robi nasza pociecha ze względu na wielkość używanych przez nią/niego elementów.
PAMIĘTAJ!
Najlepszą diagnozę postawi Twojemu dziecku specjalista, który je zobaczy i zbada. Sposobów na rozwiązanie problemu może być wiele, a każde dziecko jest inne. Doświadczony terapeuta będzie w stanie dobrać najlepszy i najskuteczniejszy sposób pomocy, dopasowany do potrzeb Twojego dziecka.
Przydała Ci się nasza porada?
☞ Tak możesz wesprzeć opracowanie kolejnych
to miejsce w internecie, gdzie każdy rodzic będzie mógł uzyskać BEZPŁATNĄ, profesjonalną poradę pedagoga, psychologa dziecięcego i logopedy. Platformę tworzą specjaliści z placówek prowadzonych przez fundację Ogólnopolski Operator Oświaty i z Familijnej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej.
NOWA PORADA
NOWA PORADA
w przygotowaniu
w przygotowaniu
w przygotowaniu
Kolejne 90 porad w opracowaniu
KRS 00000 44866
Rodzice, którzy mierzą się z problemami wychowawczymi, pedagogicznymi, a czasem również relacyjnymi z dziećmi porady szukają w pierwszej kolejności w internecie. To sposób najszybszy, jednak bardzo łatwo natknąć się na informacje niesprawdzone, nieskuteczne albo wręcz szkodliwe.
Wciąż również wielu rodziców - zwłaszcza w mniejszych miejscowościach - ma ograniczony dostęp do profesjonalnych porad pedagoga lub psychologa dziecięcego. Barierą bywa też wstyd przed opowiadaniem o swoich problemach obcej osobie.
Masz firmę? Prowadzisz biznes? Wesprzyj tworzenie Wirtualnej Poradni Pedagogicznej i zostań jej Mecenasem. Napisz lub zadzwoń do nas:
Kaja Reszke
+48 508 008 165
Bartłomiej Dwornik
+48 533 978 513
darowiznę przekazaną na cele statutowe Organizacji Pożytku Publicznego możesz odliczyć od podatku? Uzyskanie ulgi nie jest trudne - wystarczy pamiętać o kilku zasadach.
Zachowaj dokument poświadczający przekazanie darowizny. Może nim być wydruk potwierdzenia tradycyjnego przelewu z konta
Darowizna powinna być przekazana w roku podatkowym, który rozliczamy. Na przykład darowizna wykonana w trakcie 2023 roku uprawnia do uzyskania ulgi podczas rozliczania podatku w roku 2024.
Więcej na ten temat przeczytasz w broszurze
Krajowej Informacji Skarbowej
KRS 0000044866